بتن غلطکی
RCCP
بتن غلطکی یا بتن متراکم شده با غلتک ، بتنی با اسلامپ صفر میباشد که با ارتعاش توسط غلطک‌ها محکم و سفت می‌شود. دو نوع بتن غلطکی در کارهای ساختمانی به کار می‌رود، بتن غلطکی حجیم با عیار سیمان کم، در ساخت سدها و سازه‌های حجیم مانند دیوارهای حایل، پایه‌های سنگین و خاکریزها که در آنها مقاومت زیاد مورد نیاز نیست و بتن غلطکی با عیار سیمان نسبتاً زیاد، در اجرای سریع لایه‌های روسازی بزرگراهها و پوشش‌های مشابه که در آنها مقاومت مکانیکی و سایشی بالایی مورد نیاز است. مزیت اصلی این نوع بتن‌ها، هزینه پایین آن است.
و برای اجرای آن از ماشین آلات راهسازی و عملیات خاکی استفاده می شود . طبق تعریف، بتن غلطکی عبارت است از بتنی که اسلامپ آن صفر بوده وبه منظور حمل،پخش و تراکم آن، از ماشین آلات عملیات خاکی استفاده می شود.لذا ملاحظه می شود که بتن غلطکی بایستی آنقدر خشک باشد که بتواند تقریبا نظیر دانه های خاک به راحتی پخش شده و بوسیله ماشین آلات متراکم کننده نظیر غلتک ، متراکم گردد.
آرسی‌دی (RCD) Roller Compacted Dam Concrete و آرسی‌سی (RCC) Roller Compacted Concrete به ترتیب در ژاپن و آمریکا رشد و توسعه یافته‌اند و به عنوان اصلی ترین روش‌ها شناخته شده‌اند.
چنین روش اجرایی نتایج و تبعات اولیه زیر را به دنبال خواهد داشت :
• انرژی لازم برای اجرا و جا دادن این گونه مصالح بیش از مقداری است که با لرزاننده های ( ویبراتور ) معمولی تامین می گردد . به همین دلیل در صورت استفاده از مصالح و مواد سیمانی مشابه آنچه در بتن لرزاننده سنتی (CVC) یا بتن متعارف به کار برده می شوند و با اجرای لایه های متوالی بتن ، می توان به کیفیتی بهتر از کیفیت بتن متعارف (CVC) دست یافت .
• از سوی دیگر ، مانند سدهای خاکی ، ناحیه بین دو لایه متوالی و ناحیه واقع در درون لایه ها با یکدیگر متفاوتند .
• روش اجرای بتن غلطکی در مقایسه با بتن متعارف ، امکان دستیابی به سرعت زیادتری را فراهم می سازد که مزایای اقتصادی چون صرفه جویی در قیمت واحد حجم بتن و کاهشی قابل ملاحظه در زمان ساخت و همچنین در قالب بندی و ... را در پی خواهد داشت .
بتن غلتکی همچون تمامی انواع موجود بتن ، مخلوطی از مصالح سنگی خنثی ، مواد سیمانی و آب است .
بتن غلتکی مصالح و روشی نوین برای ساخت اقتصادی سازه های حجیم از جمله سدهای وزنی می باشد . در این نوع بتن ترکیبی از ویژگی های تکنولوژی بتن و خاک به کار گرفته شده و با استفاده از ماشین الات ساخت سدهای خاکی حمل ، پخش و متراکم می شود . بنابراین بتن ریزی سریعتر و هزینه اجرا به شدت کاهش می یابد .
امروزه سدهای بتن غلتطکی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه ساخته می شوند . زیرا این سدها مزایای اقتصادی و سرعت زیاد اجرای سدهای خاکی و ایمنی سدهای بتنی را تواماً در بردارند . فهرست سدهایی که در ایران به این روش مطالعه شده اند در جدول شماره 1 آمده است . پیشرفت حاصل در تکنولوژی بتن حجیم به منظور کاهش درصد سیمان منجر به پیدایش روش بتن غلطکی گردیده است . در این روش با منظور نمودن عوامل زیر درصد سیمان مصرفی کاهش یافته و بتن ریزی سریعتر و با هزینه ای کمتر انجام می شود:
• استفاده از سنگدانه های با حداکثر ابعاد بیشتر و دانه بندی خاص
• استفاده از پوزولان
• استفاده از مواد افزودنی حباب ساز و روان کننده
• استفاده از ماشین آلات حمل ، پخش و تراکم در عملیات خاکی و استفاده از ویبره سنگین در بتن ریزی
این نوع بتن به دلیل شرایط خاص اجرایی باید دارای روانی مناسب باشد . هنگامی که بتن غلطکی خیلی سفت باشد دانه بندی و چسبندگی مناسب جهت تراکم یکنواخت را نداشته باشد ، قسمت های تحتانی لایه تراکم مناسب را نمی بیند و هرگاه روانی این بتن خیلی زیاد باشد تحمل وزن غلتک را نداشته و غلتک لرزاننده نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد . بنابراین در این نوع بتن انتخاب مصالح و نسبت های اختلاط از اهمیت خاصی برخوردار می باشد .
ملاحظات اساسی در انتخاب نسبت اختلاط مناسب بتن غلطکی عبارتند از :
1. روانی مناسب ( توجه به دانه بندی و درصد آب مناسب برای تراکم )
2. مقاومت کافی ( تامین خواص مکانیکی و چسبندگی درزها )
3. آب بندی ( کنترل تراوش )
4. حرارت هیدراتاسیون کم ( محدود نمودن پتانسیل ترک های حرارتی )
2- سه روش طراحی سد بتن غلتکی :
روش طراحی سد بتن غلطکی در سال های 1970 به سه طریق متفاوت در حال شکل گیری و تبیین بود . در ایالات متحده نوع کم سیمان آن مبتنی بر روش های مربوط به مصالح و اجرای سدهای خاکی توسط گروه مهندسین ارتش (Army Corps of Engineers ) توسعه یافت. مهندسین انگلیسی گزینه دیگری با خمیر سیمان زیاد به صورت تلفیقی از طرح اختلاط بتن متدوال و روش های ساخت سدهای خاکی را در نظر داشتند . گروه مهندسین ژاپنی روش دیگری را تعقیب نمودند که سد بتنی متراکم شده با غلطک ( RCD ) نامیده می شد . از سه حالت فوق RCD محافظه کارانه ترین حالت نسبت به سد بتنی مرسوم و تجارب اجرایی آن می باشد.
2-1- روش طرح مخلوط با خمیر زیاد (روش انگلیسی):
روش طراحی مخلوط با خمیر زیاد اولین بار توسط مهندسی به نام دانستان (Dunstan ) ابداع گردید و اداره عمران ایالات متحده بعداً تغییراتی در آن اعمال نمود که در سد آپراستیل واتر (Upper Still Water ) به کار برد . این روش با مفاهیم طراحی سد بتن غلتکی با خمیر زیاد منطبق بوده و در آن کل سازه غیرقابل نفوذ منظور می شود و چسبندگی بین لایه ها با توجه به ویژگی مخلوط فراهم می گردد . به منظور دستیابی به چنین معیارهایی مواد شیمیایی بیشتر در مخلوط مصرف می شود تا بتن غلطکی با خمیر زیاد حاصل شود .
2-2- روش سد بتنی متراکم شده با غلطک RCD ( روش ژاپنی) :
معیارهای طراحی مخلوط در روش RCD به شرح زیر است :
1. مقدار سیمان بایستی حتی الامکان کم در نظر گرفته شود در حالی که با مشخصه های مقاومت در نظر گرفته شده سازگار باشد . مقداری خاکستر بادی به عنوان ماده افزودنی مصرف شده تا بدین وسیله گرمای هیدراتاسیون و نیازهای آب مخلوط کاهش یابد .
2. لازم است نسبتی از ماسه به مصالح سنگدانه ای درشت دانه بیش از نسبت در نظر گرفته شده برای بتن حجیم معمولی منظور شود تا جدا شدن دانه ها کاهش یافته و تسهیلاتی در عمل تراکم با غلطک های ارتعاشی فراهم آورد .
2-3- روش کم سیمان (گروه مهندسین ارتش آمریکا) :
این روش مبتنی بر تجارب حاصله در هفت پروژه بتن غلطکی می باشد . روش مذکور از دستورالعمل ACI شماره 3/211 تحت عنوان روش استاندارد برای انتخاب نسبت های اختلاط در بتن بدون اسلامپ پیروی می کند . دستورالعمل فوق شامل چند جدول است که از روی تجربیات مذکور در ارتباط با بتن غلتکی تهیه شده است . این روش تعیین نسبت های اختلاط می تواند برای دامنه وسیعی از مصالح و مشخصات پروژه مورد استفاده قرار گیرد .
بتن غلطکی (RCC) بعنوان مصالحی جدید در صنعت سدسازی در حال حاضر مورد توجه سدسازان بزرگ دنیا و مؤسسات تحقیقاتی میباشد. یکی از مسائل این نوع بتن در اجرا، بالابودن ضریب تراوایی آن میباشد که بعضا در سدهای بزرگ تزریق‌های دوغاب پس از انجام ساختمان را طلب می‌کند. در طرح اختلاط این بتن می‌توان از برخی مواد جایگزین سیمان (غیرچسبنده) به منظور کاهش فضاهای خالی موجود در جسم بتن غلطکی و واکنش‌های ثانویه بهره گرفت که تاثیر این مواد بر پارامترهایی چون مقاومت‌های فشاری و برشی در محل درزهای سد بایستی در نظر گرفته شد. در مقاله حاضر میزان نفوذپذیری در جسم بتن غلطکی و در محل درزها و چگونگی کنترل آنها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است . این تحقیق با کار آزمایشگاهی بر روی نمونه‌های بتن غلطکی که با استفاده از طرح اختلاط های مختلف با و بدون ماده پوزولانی آماه شده بود صورت گرفته است . براساس نتایج بدست آمده روند تغییرات بدین تربیت است که با افزایش میزان وزن مخصوص و مقاومت فشاری میزان ضریب نفوذپذیری کاهش می‌یابد. همچنین نتایج آزمایشگاهی نشان میدهد که بتن غلطکی که دارای مواد جایگزین سیمان مانند پوزولان‌ها میباشد دارای ضریب نفوذپذیری کمتری نسبت به نمونه‌هایی که بدون پوزولان هستند، میباشد.
خواص بتن غلطكی
به طور كلی خواص بتن غلطكی سخت شونده بستگی به دانه‌بندی، جنس و شكل سنگدانه‌ها، و مواد سیمانی، نحوه ساخت مخلوط، درصد تراكم و كنترل اجرا دارد. مزیت این روش ساخت بتن، هزینه كمتر از انواع دیگر بتن و سرعت اجرایی بسیار زیاد آن بوده و در عین حال دارای خواص مكانیكی مورد نیاز بتن معمولی نیز میباشد. عموماً بتن غلطكی را بتنی سفت با اسلامپ صفر تعریف می‌كنند
كاربرد رویه بتنی آر سی سی زود سخت شونده
دامنه كاربرد بسیار وسیع در ساخت جاده‌ها و خیابانهای اصلی و فرعی، آزاد راه‌ها، باند پرواز، آشیانه هواپیما، كف سالن‌های صنعتی، محوطه‌های صنعتی و انبارها، باراندازها، جاده معادن، پیاده روها، ورزشگاه‌ها، پیست اتومبیل‌رانی، كف نمایشگاه‌های صنعتی و تجاری، محوطه‌های تجاری، بنادر اسكله‌ها، دامداری‌ها، سردخانه‌ها، جاده‌های شیب‌دار، لوپ‌ها، میادین، دورها، پلها، كف ترمینال‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و كامیون (گاراژ) را می‌توان نام برد.
مقاومت رویه بتنی آر سی سی زود سخت شونده
مقاومت فشاری با نسبت آب به سیمان پایین و صفر بودن اسلامپ از 150 تا 300 كیلوگرم بر سانتی‌متر مربع كه در شرایط عمل آوری و با مرغوبترین مصالح به دست آمده است كه تحمل بارهای سنگین ترافیكی به ویژه در محل شیبها، دورها، بارهای ترافیكی و ایستگاه‌های سنگین را به راحتی تحمل می‌كند.
صلبیت
صلب بودن و عدم تغییر شكل در برابر بارهای وارده و ضربات ناشی از سقوط اجسام سخت.
سازگاری با شرایط آب و هوایی
دوام بلندمدت نسبت به آسفالت قیری در مناطق گرمسیر و معتدل با توجه به اینكه در برابر افزایش دما مقاوم بوده و هیچگونه تغییر شكلی در آنها ایجاد نمی‌شود. در مناطق سردسیر رویه بتنی (آر سی سی) به خاطر جذب آب پایین و مقاوم بودن در برابر سیكل‌های یخبندان در مواجه با آسیبهای احتمالی ایمن و مقاوم است.
اجرا و بهره‌برداری زود هنگام
سرعت بالای اجرا و سهولت نگهداری و قابلیت بهره‌برداری زود هنگام حتی در مواقع اضطرار
3ـ6ـ سازگاری با محیط زیست
رویه بتنی (آر سی سی) به خاطر نفوذناپذیری مواد متشكله آن به بافت مصالح و طبیعت، به عنوان رویه سازگار هیچگونه مشكل زیست محیطی در محدوده كاربردی خود ندارند. و تا پایان دوره دوام مواد و مصالح متشكله آن به عنوان بخشی از طبیعت تعریف می‌شود. رنگ خاكستری و خنثی (آر سی سی)، ضریب جذب دمای مناسبی دارد و این به خاصیت پایین آوردن دمای محیط كمك می‌كند.
گزارش فنی بتن توانمند زود سخت شونده
پس از انجام مطالعات اولیه، بررسی و ارزیابی قابلیت‌های مصالح موجود در كشور در نهایت طرحی مناسب با كشورمان تهیه و تدوین شد كه در ابتدای سال 1384 به ثمر نشست نتایج آزمایشهای ما كه پس از طی 28 روز با عنوان دوره بلوغ بتن انجام شد، نشان داد كه همه چیز براساس پیش‌بینی ما و مطابق با محاسبات و طراحی‌های اولیه جواب داده است كه می‌توان به نمونة اجرا شده در هشتگرد اشاره كرد.
رویه بتن غلطکی
یكی از مشكلات اساسی معابر سواره رو ، خیابان ها و شبكه های بزرگراهی و محوطه های صنعتی در كشور ما ، تخریب و تعویض های متوالی آسفالت میباشد كه در كنار تحمیل خسارات میلیاردی به اقتصاد ملی ، ضریب ایمنی جاده ها و خیابان های كشور را نیز به شدت كاهش داده است و البته خسارات فراوانی نیز به خودروها وارد می كند به نحوی كه این وضعیت مورد اعتراض صاحبان اتومبیل ها و رانندگان می باشد . اعتراضی كه تكنولوژی فعلی ساخت معابر قادر به پاسخگوئی و رفع این معضل نیست و نیازمند تغییر ساختاری و تكنیكی طراحی و ساخت معابر سواره رو و ترافیكی می باشد . از طرفی معضل زیست محیطی استفاده از مواد نفتی و هیدروكربن ها در تركیب آسفالت قیری در كنار پائین بودن قابلیت های آسفالت قیری برای احراز بسیاری از مشخصات فنی مورد لزوم در معابر ترافیكی بالاخص در بخش دوام و پایداری در برابر تغییرات جوی و سیكل های یخبندان ، گزینه رویه بتن غلطکی ( RCCP ) را پیش رو قرار داده است . رویه بتن غلطکی فصل نوینی را در طراحی و ساخت معابر سواره رو به وجود آورده است .
قابلیت های فنی رویه رویه بتن غلطکی
1- دامنه كاربرد بسیار وسیع در ساخت جاده ها و خیابان های اصلی و فرعی ، آزادراه ها ، باند پرواز و آشیانه هواپیما ، كف سالن های صنعتی ، محوطه های صنعتی و انبارها ، باراندازها ، جاده معادن ، پیاده روها ، ورزشگاه ها ، پیست اتومبیل رانی ، كف نمایشگاه های صنعتی و تجاری ، محوطه های تجاری ، بنادر و اسكله ها ، دامداری ها ، سردخانه ها ، جاده های شیب دار ، لوپ ها ، میادین ، دورها ، پل ها و كف ترمینال ها و ایستگاه های اتوبوس و كامیون ( گاراژها ) و . . .
2- تحمل بارهای سنگین ترافیكی به ویژه در محل شیب ها ، دورها و ایستگاه ها و بارهای ترافیكی و ایستگاه های سنگین با توجه به بالا بودن مقاومت فشاری ( بیش از 3 برابر ماكزیمم مقاومت فشاری ثبت شده برای آسفالت ) این قابلیت را برای رویه بتن غلطکی فراهم نموده است كه بارهای سنگین و فوق سنگین را به راحتی تحمل نماید
3- صلب بودن و عدم تغییر شكل در برابر بارهای وارده و ضربات ناشی از سقوط اجسام سخت .
4- دوام بلند مدت نسبت به آسفالت قیری در مناطق گرمسیر و معتدل با توجه به این كه در برابر افزایش دما مقاوم بوده و هیچ گونه تغییر شكلی در آنها ایجاد نمی شود .
5- قابلیت بهره برداری زود هنگام حتی در مواقع اضطرار ( 12 ساعت پس از اجرا )
6- دوام بلند مدت رویه بتن غلطکی در مناطق دارای سیكل های یخبندان و سردسیر ، بخش قابل توجهی از افت كیفیت آسفالت های قیری در عبور از فصل سرما و یخبندان اتفاق می افتد و عواملی از قبیل پدیده جذب آب و یخ زدگی و آب شدگی ، نفوذ آب به لایه های زیرین و یا استفاده از نمك برای یخ زدائی از جمله عوامل اصلی تخریب آسفالت های قیری در عبور از فصل سرما می باشند . رویه بتن غلطکی به خاطر جذب آب پائین و مقاوم بودن در برابر سیكل های یخبندان در مواجهه با آسیب های احتمالی پیش روی آسفالت های قیری ایمن و مقاوم می باشد .
7- سرعت بالای اجرا و سهولت نگهداری و ایجاد تغییرات آسان و كم هزینه به منظور ترمیم و یا مرمت محل های آسیب دیده .
8- صرفه جوئی در مصرف سوخت و حذف آلودگی های حین پخت و انتقال آسفالت .
9- رویه بتن غلطکی ، به خاطر نفوذناپذیری مواد متشكله آن به بافت مصالح و طبیعت ، به عنوان رویه سازگار با محیط زیست هیچ گونه مشكل زیست محیطی در محدوده كاربردی خود ندارد و تا پایان دوره دوام مواد و مصالح متشكله آن به عنوان بخشی از طبیعت تعریف می شود .
10- مقاوم دربرابر ریزش انواع مواد نفتی و هیدروكربن ها و بسیاری از اسیدها كه از جمله نقاط ضعف آسفالت قیری می باشد . زیرا در آسفالت های قیری به خاطر هم خانوادگی مواد نفتی با قیر ، واكنش های تركیبی و شیمیائی صورت گرفته به شدت مشخصات فنی آسفالت قیری را تحت تاثیر قرار می دهد . این در حالیست كه مواد نفتی و هیدروكربن ها و بسیاری از اسیدها در مواجهه با رویه بتن غلطکی به عنوان ماده خنثی عمل می كند .
11- رنگ خاكستری و خنثی رویه بتن غلطکی ، ضمن ایجاد كنتراست و چشم انداز لطیف ضریب جذب دمای پائین تری دارد و این به پائین آوردن دمای محیط كمك می كند .
12- امكان تعبیه كف های رنگی برای كل محوطه و قسمت های ضروری راه كه پایداری آن نسبت به روش متداول رنگ زدن و خط كشی قابل توجه می باشد .
برای نخستین بار در کشور بتن غلطکی RCCP با موفقیت اجرا شد (بتن) 6/1/2005
مجتمع تولیدی تحقیقاتی بتن ایران فریمکو برای اولین بار توانست بتن غلطکی RCCP که جایگزین مناسبی برای آسفالت می باشد را در شهرستان هشتگرد با موفقیت اجرا کنند. مطالعات اولیه برای تولید و اجرای بتن غلطکی از 3 سال پیش در مرکز تحقیقات این مجتمع شروع و مراحل اجرای آزمایشی آن از فروردین سال جاری آغاز و در نهایت اجرای صنعتی و انبوه آن نیز دو ماه بعد با موفقیت اجرا و نتایج آزمایشات صورت گرفته نشان میدهد که این پروژه با موفقیت اجرا شده است. کارشناسان مرکز تحقیقات ایران فریمکو درباره نقش و جایگاه بتن‌های غلطکی RCCP معتقدند که با توجه به مسائل زیست محیطی ناشی از آسفالت در کنار دوام اندک آسفالت در برابر تغییرات جوی، ضربه پذیری و سایش، موضوع بتن RCCP از دهه های گذشته در کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفت به نحوی که در حال حاضر بیش از 80 درصد معابر سواره رو در اغلب کشورهای توسعه یافته با استفاده از بتن غلطکی اجرا شده است. «تکنیک ساخت معابر سواره رو در دنیا دستخوش تغییرات وسیعی شده است و بخاطر واکنش‌های مختلفی که در مواد نفتی به مرور زمان بوجود می آید، موضوع تغییر بافت خیابانها و اتوبان‌ها جایگزینی RCCP را پیش روی کشور های توسعه یافته قرار داده است و وضعیت امروزی خیابانها در کشورهای در حال توسعه در وضعیتی است که ناشی از بی توجهی به فن آوری های جدید است لذا باید مدیران و صاحبان صنایع برای وارد کردن فناوری های جدید به هماهنگی برسند؛ در غیر اینصورت وضعیت نادرست موجود در بخش‌های مختلف ادامه خواهد داشت...». کارشناسان مرکز تحقیقات ایران فریمکو با اشاره به توانمندی‌های فنی و مهندسی موجود در کشور در بخش بتن و فرآورده های بتنی می گویند : کشور ما کلیه امکانات لازم برای کسب رتبه نخست دانش و صنعت بتن را دارد اما آنچه که تا به حال باعث توقف رشد این صنعت شده بی توجهی به کیفیت بتن در فعالیت های عمرانی بوده است به نحوی که حتی دستگاه‌های دولتی در پروژه های عمرانی خود استانداردهای تدوین شده در زمینه بتن را رعایت نمی کنند. مهندس کیهانی مدیر این مجتمع درباره دلایل توجه به بتن غلطکی میگوید: «همه ساله صدها میلیارد تومان در کشور ما برای تأمین روکش آسفالت خیابانها هزینه می شود که پس از گذشت یک تا 5 سال این آسفالت مجدداً بایستی تعویض شود، این مسئله باعث شکل گیری نارضایتی های وسیعی در بین همه اقشار جامعه شده است.و البته ابعاد فقدان کیفیت آسفالت خیابانها در همین جا به پایان نمی رسد بلکه باعث آبروریزی ملی و بین المللی برای صنعت و جامعه مهندسی نیز شده است. به همین خاطر این مجتمع در ضمن بازدید از کشورهای مختلف اروپائی و همکاریهای علمی با مجامع دانشگاهی موضوع جایگزینی بتن غلطکی به جای آسفالت را از 3 سال پیش شروع نموده و با توجه به اینکه هزینه اجرای بتن غلطکی از آسفالت پائین تر است، به نظر می رسد می توان در یک فرآیند 10 ساله تمام خیابانها و اتوبانهای کشور را با بتن غلطکی اجرا کرد و پس از آن برای چندین سال نیازی به هزینه تعویض و ترمیم این معابر وجود ندارد.» مهندس کیهانی اضافه کرد «مجتمع ایران فریمکو آمادگی آنرا دارد تا با هر یک از شهرداری‌ها و یا ادارات وزارت راه که علاقه مند به اجرای بتن RCCP در معابر خود هستند وارد مذاکره شود و امیدواریم این فن آوری بتواند گره حل نشده 70 ساله خیابانهای کشور را برطرف کند...». به گفته کیهانی، پیچیدگی‌های بتن غلطکی به مرحله اجرا و دانش فنی تولید منتهی می شود و به نظر می رسد با تجربیاتی که بدست آمده می توان امروزه گفت که تکنولوژی ساخت خیابان و اتوبانهای با دوره دوام بالا نیز در کشور ما بومی شده است، لیکن بایستی ببینیم که مسئولین تا چه حد از این دست آورد استقبال می‌کنند.
نحوه اجرای سدهای مخزنی به روش بتن غلتكی
38 درصد از كل سدهائی كه تا سال 1950 به ارتفاع 50 فوت (15 متر) و بیشتر احداث گردید (بدون درنظر گرفتن سدهائی كه در چین ساخته شد) بتنی بوده است. از سال 1951 تا 1977 نسبت سدهای بتنی ساخته شده به حدود 25 درصد رسید. این تقلیل طی سالهای 1978 تا 1982 ادامه داشت و نسبت سدهای بتنی به 5/16 درصد رسید اما این كاهش در محبوبیت سدهای بتنی مقارن با زمانی بود كه استفاده از سدهای بتنی در دره های تنگ رو به افزایش بود. بنابراین كاهش سدهای بتنی مربوط به دره های عریض می شد كه به جای سدهای بتنی وزنی، سدهای خاكی و سنگریزه ای احداث گردید كه ارزانتر و بیشتر قابل توجیه بودند دلیل این امر بازده خیلی بالی ماشین آلات، تجهیزات و روش ساخت در این نوع سدها بوده است.
كاهش تعداد سدهای بتنی باعث تشكیل دو گردهمایی مهم توسط دست اندركاران سدسازی در آسیا در ایالت كالیفرنیای آمیركا شد. گردهمایی اول تحت عنوان ساخت سریع سدهای بتنی در سال 1970 و گردهمایی دوم در سال 1972 بنام ساخت اقتصادی سدهای بتنی برگزاری گردید. اقدام مشابهی در ژاپن باعث تشكیل كمیته ای تحت عنوان كمیته ساخت منطقی سدهای بتنی در سال 1974 توسط وزارت عمران شد.
در خلال این زمان هر چند هزینه ساخت سدهای خاكی نسبت به سدهای بتنی در حال كاهش بود ولی از طرف دیگری تجارب نشان دادند كه سدهای خاكی ایمنی كمتری نسبت به سدهای بتنی داشته و دارند، سوابق نشان می دهد كه از سال 1928 به بعد از سدهای بتنی به ارتفاع بیش از 15 متر فقط سدی 62 متری كالیفرنیا بخاطر نقص پی و سدهالپاست فرانسه به ارتفاع 61 متر در اثر لغزش تكیه گاه آن ویران شدند. در حالیكه آمار موجود نشان داده كه صدها سد خاكی با اندازه های مختلف طی 60 سال گذشته تخریب شده اند. دلیل اصلی تخریب سد خاكی روگذری و فرسایش درونی خاكریز می باشد.
با توجه به آسیب پذیری سدهای خاكی، متخصصین در گردهمایی آسلیمار (Asiolmar) و دیگر محققین به دنبال نوع جدیدی از مصالح برای سدسازی بودند كه ایمنی سد بتنی و سرعت اجرای سد خاكی را تواماً دارا باشد. تا اینكه در اوایل سال 1960 و 1970 ابتكار جدید احداث سد بتنی غلتكی مطرح شد. در سالهای 1960 چند پروژه با اندیشه تركیب مزایای سدهای بتنی و خاكی طراحی شدند این سدهای مخلوط نتیجه مطالعات و نوآوری های مهندسین سازه و ژئوتكنیك بودند، متاسفانه بعلت تخصصی بودن هر یك از این دو رشته، ارتباط محدودی بین پیشگامان اولیه برقرار بوده بر این اساس متخصصین هر یك از این دو رشته آگاهی محدودی نسبت به تلاشهای اولیه یكدیگر داشتند.
سدهای بتن غلتكی (آر، سی، سی) بعنوان نوع جدیدی از سد طی سالهای 1980 مطرح شد. این نوع سدها با توجه به هزینه كم كه قسمتی از آن ساخت سریع آنها ناشی در زمان نسبتا كوتاهی در سراسر دنیا مورد قبول واقع شده و پیشرفت ناگهانی قابل توجهی را در امر طراحی و ساخت بوجود آورند كاربرد این در سالهای 1990 و بعد از آن مطرح گردید: این سد با هزینه كمتر و ایمنی نظیر سدهای بتنی كلاسیك می باشد بتن غلطكی بیش از آنكه یك نوع مصالح جدید باشد روشی جدید برای اجراست. بتنی غلتكی با خاك سیمانته شده كه با روشهای مشابه اجرا می شود.
بعلت آنكه شامل سنگدانه های بزرگتر از 4،3 اینچ (19 میلی متر) بعنوان درشت ترین سنگدانه بوده و خواص مشابه با بتن معمولی داراست. متفاوت می باشد. در خاك سیمانته عموما ماسه مصرف شده با مقاومت پائین تر نسبت به بتن غلتكی حاصل می شود در حال حاضر سه نوع سد (پای پل، جگین، زیروان) از اینگونه سدها در كشور در مرحله اجرا قرار دارد و سدهای دیگری نیز در مرحله اجرا قرار دارد.
هدف از تشكیل این كارگاه آمزوشی توجه به یكی از روشهای جدید سد سازی بمنظور صرفه جوئی در هزینه ساخت سدها و آشنائی با مسائل مختلف در این ارتباط می باشد.
در فرهنگ اصطلاحات بتن و سیمان انجمن بتن آمریكا (90- R 116 ACI)، بتن غلتكی بدین ترتیب تعریف می شود: بتن متراكم شده با غلتك، بتنی كه با حركت بر روی آن در حالت سخت نشده، متراكم می شود. در ادبیات فنی با نام رول كریت نیز از آن نامبرده می شود. این روش، امروزه اغلب تحت عنوان بتن غلتكی یا به صورت خلاصه Rcc به كار برده می شود.
بتن غلتكی سخت شده، در اصل دارای همان خصوصیات بتن های معمولی كه به صورت درجا ریخته شده و به عمل می آیند، می باشد و محصول نهایی به زبان ساده «بتن» تلقی می شود.
خاصیت روانی و پلاستیكی بتن غلتكی در حالت تر، اساسا متفاوت با خواص پلاستیكی بتن درجا ریز معمولی می باشد. اسلامپ بتن غلتكی باید در حد صفر باشد تا قادر به تحمل وزن غلتك متراكم كننده باشد. ماشین آلات مورد استفاده جهت حمل و نقل، بارگیری .و تراكم بتن Rcc شامل ماشین آلاتی با ظرفیت زیاد می باشند كه در كارهای خاكی حجیم، نظیر سد سازی و راهسازی به كار می روند. به طور كلی در ساختن بتن غلتكی میزان عملیات دستی (غیر ماشینی) مورد نیاز در مقایسه با عملیات ساخت بتن های معمولی كمتر است
بر چسب ها : طرح اختلاط بتن ، بتن ، بتن با مقاومت بالا ، سنگدانه ، افزودنی بتن ، بتن پر مقاومت ، بتن سبک ، بتن هوازایی شده ، بتن غلطکی ،بتن خود تراکم ، بتن ضد سایش ،بتن سخت ، بتن نفوذ نا پذیر ،بتن آب بند ، بتن اکسپوز ، بتن الیافی ، بتن انعطاف پذیر ،بتن اسفنجی ،بتن پلیمری ، طرح مخلوط بتن ، طرح مخلوط ملی بتن ، مصالح سنگی ، بتن ریزی در هوای سرد ، بتن ریزی در هوای گرم ،اختلاط بتن ، افزودنی بتن ،میکس دیزاین بتن ، بومی سازی طرح اختلاط ،مراحل طرح اختلاط ، روش محاسبه طرح اختلاط بتن ، محاسبه طرح اختلاط بتن ، نرم افزا ر محاسبه طرح اختلاط بتن ، aci 211
